Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy pracownicy, która w trakcie wypowiedzenia zaszła w ciążę
W okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może ani wypowiedzieć, ani rozwiązać wcześniej wypowiedzianego stosunku pracy. Zakaz rozwiązywania umowy o pracę obowiązuje także w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia umowy o pracę (wyr. SN z 2.6.1995 r., I PRN 23/95, OSNAPiUS 1995, Nr 22, poz. 276), a po okresie wypowiedzenia przerwała ciążę (uchw. SN z 13.4.1972 r., III PZP 7/72, OSNCP 1972, Nr 9, poz. 158; post. SN z 13.9.1979 r., I PRN 84/79, OSNCP 1980, Nr 3, poz. 58).
Dla ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę w okresie ciąży nie jest istotny termin wykazania powyższej okoliczności, lecz wyłącznie obiektywny stan rzeczy istniejący w chwili wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę (wyr. SN z 15.1.1988 r., I PRN 74/87, Sł.Prac. 1988, Nr 5, s. 28). Jednak okoliczność powodująca objęcie pracownicy szczególną ochroną prawną (stan ciąży) powinna być przez nią podniesiona najpóźniej do zamknięcia przewodu sądowego i wydania wyroku przez sąd pracy orzekający w I instancji – sąd rejonowy. W wyroku z 17.5.1965 r. (II PR 213/65, NP 1966, Nr 6, s. 819 z glosą M. Piekarskiego i H. Szurgacza) Sąd Najwyższy orzekł, iż postawiony dopiero w postępowaniu odwoławczym zarzut, iż pracownica w okresie wypowiedzenia była w ciąży, nie może odnieść skutku, albowiem podniesienie nowego faktu w piśmie procesowym, zaskarżającym orzeczenie wydane w I instancji, jest spóźnione. Zapatrywanie powyższe jest nadal aktualne. W przepisie art. 381 KPC w brzmieniu nadanym ustawą z 1.3.1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej – Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.), która weszła w życie 1.7.1996 r., zawarte zostało upoważnienie dla sądu orzekającego w II instancji pominięcia nowych faktów i dowodów, które strona mogła powołać w postępowaniu przed sądem w I instancji.
Powiadomienie pracodawcy o ciąży już po rozwiązaniu umowy o pracę może mieć wpływ tylko na roszczenie o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy, nie ma natomiast znaczenia dla oceny nieprawidłowości rozwiązania umowy o pracę (wyr. SN z 2.6.1995 r., I PRN 23/95, OSNAPiUS 1995, Nr 22, poz. 276, teza druga). Niepowiadomienie pracodawcy o ciąży przed datą rozwiązania umowy o pracę ma jedynie znaczenie przy rozpoznawaniu roszczenia pracownicy o wynagrodzenie za czas, w którym pozostawała bez pracy. Stosownie do art. 47 zd. 2 KP – pracownicy podejmującej pracę w wyniku przywrócenia do pracy, jeżeli rozwiązano lub wypowiedziano umowę o pracę w okresie ciąży – przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy, począwszy jednak dopiero od chwili, w której pracodawca został powiadomiony o ciąży powodującej objęcie kobiety szczególną ochroną stosunku pracy.
Pracownica korzystająca ze szczególnej ochrony przed rozwiązaniem lub wypowiedzeniem umowy o pracę nie może otrzymać wynagrodzenia niższego od określonego w art. 57 KP (wyr. SN z 14.1.1981 r., I PRN 135/80, OSNCP 1981, Nr 7, poz. 139).